1) de 3 fasen van leren leren

Fijn dat je het eerste blogbericht van lerenlerencoach.be leest! 😊

Misschien bekeek je wel de video over de definiëring van leren leren (klik hier om de video te bekijken). Daarin vertelde ik reeds kort iets over de fasen en componenten van leren leren. Onderzoek [2] is het namelijk eens dat leren leren van leerlingen een actief denkproces verwacht, waarbij leerlingen op een cyclische wijze drie fasen doorlopen; een voorbereidingsfase, een uitvoeringsfase en een reflectiefase. Let op ! Zelfregulatie wordt niet zomaar bereikt na het doorlopen van de drie fasen. Het is een cyclisch proces dat niet stopt en tevens niet steeds een vast verloop kent [1]. 

Het meest wetenschappelijk onderbouwde model van leren leren, is dat van Zimmerman [4], een Amerikaans onderwijsonderzoeker wiens expertise zich voornamelijk situeert binnen het onderzoek naar leren en naar motivatie. Zimmermans meest recente model over leren leren [4], staat hieronder in een overgenomen en vereenvoudigde versie afgebeeld.

Laten we beginnen het bij begin: de voorbereidingsfase. Wat hoort er juist allemaal onder het voorbereiden van leerlingen op een taak/groepswerk/presentatie/evaluatie/…? Wel, leerlingen voorbereiden kan je op veel verschillende manieren invullen, maar om het behapbaar te houden, kies ik op basis van mijn masterproefonderzoek enkele onderzoeksgebaseerde elementen uit [3].

• Leerlingen zelfstandig informatie laten verzamelen over onderwerpen die in jouw lessen aan bod komen.
• Leerlingen zelf voorbeelden of toepassingen laten bedenken bij bepaalde leerinhouden.
• Een koppeling maken tussen wat leerlingen zelf willen leren en wat in de eindtermen/het leerplan/het handboek staat. 
• Leerlingen opdrachten geven die ze zelf moeten plannen tegen een bepaalde einddatum.

Dit zijn enkele voorbeelden van hoe je zelf – rekening houdend met de cyclische aard van leren leren – aan de slag kan gaan. De vrij ruime omschrijving laat toe om er zelf je eigen invulling aan te geven, afhankelijk van jouw lessen. Hetzelfde geldt voor de uitvoeringsfase en de reflectiefase. Enkele tips om in te zetten op de uitvoeringsfase:

• Probeer eens of leerlingen in staat zijn om te bepalen in welke volgorde ze een reeks van opdrachten afwerken.
• Laat leerlingen zelf de tijd in de gaten houden tijdens het werken aan een opdracht in de klas.

In de reflectiefase is het tijd om terug te blikken op de twee voorgaande fasen. Hier vind je alvast een aanzet om de reflectiefase in te vullen:

• Overloop (klassikaal) met leerlingen hoe ze een taak hebben aangepakt. Vraag daarbij ook naar de sterke punten en de werkpunten.
• Laat leerlingen het resultaat van hun opdracht evalueren (zelfevaluatie).
• Probeer eens of leerlingen in staat zijn om elkaars werk goed te beoordelen (peerevaluatie).
• Geef ook aandacht aan de manier waarop leerlingen feedback kunnen geven en hoe ze met die feedback kunnen omgaan.

💭Waar ben jij reeds mee vertrouwd? Waar zie je nog ruimte om te verbeteren? Wat ga jij in één van jouw volgende lessen uittesten? 

🔊 Geef je mening in een reactie onder dit bericht en inspireer anderen!

Referenties

[1] Cleary, T. J., Zimmerman, B. J., & Keating, T. (2006). Training Physical Education Students to Self-Regulate During Basketball Free Throw Practice. Research Quarterly for Exercise and Sport, 77(2), 251–262. doi:10.1080/02701367.2006.10599358

[2] de Bruijn-Smolders, M., Timmers, C.F., Gawke, J.C.L., Schoonman, W., & Born, M. Ph. (2014). Effective self-regulatory processes in higher education: research findings and future directions. A systematic review. Studies in Higher Education, 41. DOI: 10.1080/03075079.2014.915302

[3] Lombaerts, K., Engels, N., & Vanderfaeillie, J. (2007). Exploring Teachers’ Actions to Promote Self-Regulated Learning Practices in Primary School. The Australian Educational and Developmental Psychologist, 24(2), 4–24. doi:10.1017/s0816512200029187

[4] Zimmerman, B. J. (2000). Attaining self-regulation: A social cognitive perspective. In M. Boekaerts, P. R. Pintrich, & M. Zeidner (Reds.), Handbook of self-regulation (pp. 13-39). San Diego: Academic Press.