14) Doelen stellen, een schot in de roos.

Velen hebben goede voornemens voor het nieuwe jaar (of bv. voor de start van een nieuwe week), anderen geloven er dan weer niet in. Hoe zit dat bij jou? Als leraar heb je ongetwijfeld al veel geleerd uit je leservaring, de omschakeling naar afstandsonderwijs, het contact met leerlingen, ouders, collega's, ... Pedro De Bruyckere schreef hier een heel herkenbaar blogbericht over. Een aanrader om terug te blikken op 2020, maar vooral ook om vooruit te kijken en nieuwe doelen te stellen. 

Hebben jouw leerlingen goede voornemers? Naast persoonlijke doelen, kan het leerzaam zijn om aan leerlingen te vragen wat ze willen bereiken voor jouw vak. Denk bijvoorbeeld aan: elke week minstens een half uur de leerstof herhalen, na elke les een samenvatting maken, de notities netjes op orde houden, op tijd beginnen studeren voor een toets of examen, goede punten halen, prioriteiten stellen, … Dit vormt een mooi uitgangspunt om in het hoofd van leerlingen te kruipen. Hoe gaan zij hun doel(en) bereiken? Hieraan kan je ook verschillende leerstrategieën koppelen: plannen, leermomenten spreiden in de tijd, samen leren, structuur brengen in de leerstof (bv. samenvatten), … Als leerlingen concrete doelen voor ogen hebben, kunnen die ook regelmatig nagegaan worden: is het doel haalbaar? Hoe goed zijn ze er tot hiertoe al in geslaagd om eraan te werken? Wat gaat goed en wat loopt minder vlot? Moet er bijgestuurd worden? Hoe gaan ze het verder aanpakken? De onderstaande afbeelding illustreert dit denkproces:

Bron afbeelding: https://oabdekkers.nl/2017/08/15/bouwsteen-4-feedback/

Feed-up = Waar streef ik naar? 
Feed-back= Hoe doe ik het nu? 
Feed-forward = Welke stappen moet ik nog zetten?

In een ideale wereld, ga je hierover in gesprek met elke individuele leerling, maar aangezien tijd vaak onze grootste vijand is, moeten we realistisch blijven. Gelukkig zijn er oplossingen! Zo kan je leerlingen hierover een schriftelijke neerslag (bv. in de vorm van een (e-)portfolio) laten maken. Daarnaast kan je een beroep doen op medeleerlingen, want ook zij kunnen hier met elkaar over in gesprek gaan, elkaar ondersteunen en raad geven. Hoe pakt hij/zij dat aan? Hoe doe ik het? Wat kan hij/zij daaruit leren? Wat kan ik daaruit leren? Door leerlingen dit samen te laten doen, stimuleer je de samenwerkingsvaardigheden en werk je ook aan een positief (online) klasklimaat.

Natuurlijk willen leerlingen positief overkomen en goede punten halen voor jouw vak, waarom moeten ze dan nog doelen vooropstellen? Doelen stellen doet iedereen, elke dag opnieuw, voor ontelbaar veel aspecten in het leven (school/werkgerelateerd, persoonlijk, gezondheid, familiaal, ...). Om (jonge) leerlingen het nut van doelen aan te tonen, kan je de link leggen met doelen die beroemheden (bv. influencers) binnen de leefwereld van leerlingen hebben. 

Maar goede doelen, hoe zien die er dan uit? Om goede doelen te formuleren, kan het SMART-principe helpen. SMART staat voor: Specifiek, Meetbaar, Aanvaardbaar, Realistisch en Tijdgebonden. Dit filmpje kan leerlingen hierbij op weg helpen. 

💡 Trouwens, het is door bewust stil te staan, fouten te durven maken en er eruit te leren dat we telkens wat wijzer worden en een stapje dichter komen bij het doel dat we voor ogen hebben.